Als dingen (niet) veranderen

“Annemick, you have changed….”, sloot Catherine deze week een lange meeting in het bloedhete kantoor af.
Natuurlijk! Daar gáán we weer, dacht ik, en bereidde me mentaal al voor op de preek die zou komen over dat ik meer moest eten, of minder moest hardlopen. Kenianen zijn eerlijk. Over hoe je eruit ziet, over wat ze daarvan vinden… En voorál (of je het nu wilt of niet) wat zij vinden dat jij daaraan zou moeten doen… En laat ze (vooral op het gebied van schoonheid) daar nu vaak nét een andere visie op hebben dan ik… ;-)

Toch bleek al snel dat Catherine niets wilde zeggen over mijn gewicht of uiterlijk. Geen “You’ve lost your body” dit keer, of een opmerking over dat ik de komende weken maar veel chapati’s en ugali moest eten. Nee. “You ARE different…” voegde Catherine aan haar verhaal toe.

Ik wist ergens wel wat ze bedoelde. En het klopt. Natúúrlijk ben ik anders! Niet alleen omdat er weer anderhalf jaar voorbij is sinds ik hier was, maar vooral omdat alles ook veranderd ís. Binnen het bestuur van Why Not, binnen het beleid en binnen het Keniaanse team…
Zoals elke keer als ik hier na lange tijd weer kom, zie ik verandering en verbetering. Kinderen komen en gaan. Ik zie ze opgroeien, ontwikkelen. Ali is bijvoorbeeld allang niet meer het kleine jongetje dat in 2009 spontaan op je af kwam rennen en trots zijn 2 Engelse kreten “Hello” en “Hawajoe” (How are you?) liet horen, maar is inmiddels een grote vent, met een stoer ‘wie maakt mij wat’ loopje, die écht niet zomaar op de Mzungu afrent, maar zich met Engelse vocabulaire wel steeds beter uit kan drukken naar de leuke meisjes die veel meer zijn aandacht verdienen.
Ik ben nu al benieuwd hoe hij er over vijf jaar bijloopt. Misschien zit hij in een spaargroep? Of werkt hij op de akker van Why Not? Who knows?! ;-)

De tijd heeft niet stilgestaan. Ook in de dorpen niet. Nieuw gebouwde huizen en winkels die het terugvinden van de weg weer even lastig maken, maar ook nieuwe faciliteiten die zorgen dat de leefbaarheid beter wordt. Wie had bijvoorbeeld vijf jaar geleden gedacht dat ik in Utange WIFI kon oppikken, terwijl ik toen amper bereik had?!

Toch zijn er altijd dingen die nooit zullen veranderen… Want zodra ik hier wat geacclimatiseerd ben, word ik weer die emo-muts die bij het minste of geringste de tranen al in de ogen heeft staan. Maar hoe kán ik ook anders als er nog steeds kinderen zijn die weggemoffeld worden. Als er nog altijd kinderen onnodig sterven en misbruikt worden… Kinderen van wie de ouders zo ontzettend laks zijn dat je ze wel door elkaar zou willen schudden en tegen ze zou willen schreeuwen hoe ze in godsnaam zo slecht kunnen zijn voor het allermooiste cadeau dat ze hebben mogen krijgen.. De realiteit is kei hard… En hoe makkelijk is het voor mij om daar een oordeel over te hebben?! Want hoeveel weet ik nou van die ouder? En over wat hij of zij doet? Welke uitdagingen die ouder elke dag opnieuw heeft… Dit soort gedachten houden me al bezig sinds we met Why Not gestart zijn, maar lijken nu nog harder binnen te komen dan als ik in Nederland ben. En wat maakt het uit… Wie ben ik?!
Des te trotser ben ik op de fieldworkers die hier elke dag mee moeten dealen. Opnieuw… en opnieuw…

Nu ik dit schrijf bedenk ik dat dat dat nog wel de mooiste verandering die er is, waar ik het meest trots op ben. Dat ik de fieldworkers hierover zie sparren, nadenken en acties op uit zie zetten. Dat de verantwoordelijkheid steeds minder bij Why Not ligt, maar bij de ouders. Zij gestimuleerd worden om gezamenlijk businessjes op te zetten om zelfvoorzienend te zijn en elkaar te wijzen op verantwoordelijkheden. Zo zat ik vrijdag bij een spaargroep waar men met elkaar afsprak dat als een lid te laat kwam er een boete betaald moest worden. En moeten ouders die te laat komen op de momenten waarop epilepsiemedicatie uitgedeeld wordt gewoon betalen! Overal wordt steeds meer gekeken naar hoe Why Not minder alleen een voorziening is.

Soms voelt het alsof ik niet bij kan benen wat er allemaal gebeurt, en dan wil ik zo hard werken om het allemaal te zien en te begrijpen. In Nederland de notulen van Kenia bijhouden, weten hoe het met elk kind gaat, maar dat is onmogelijk… En dat weet ik best. Ook nu weer.
Het liefst wil ik nu de hele dag door het dorp lopen, op bezoek bij de kinderen. Maar als ik écht wil weten hoe het met Why Not gaat zijn er maar 4 vrouwen en 1 man bij wie ik moet zijn…. Catherine, Matilda, Connie, Mama Ann en Mr Peter. Zij zijn Why Not, om hen draait het. En dus doe ik dat. Ik vraag ze de oren van de kop en wil bij alles weten hoe zij erover denken…
En zo realiseer ik me. Wat is er toch ontzettend veel gebeurd. Maar wat is het ook goed!
Natuurlijk blijven er ouders die niet willen, blijft Kenia op sommige momenten een onmogelijk land met corruptie, bedrog en al die andere irritante dingen. Maar wat doen de fieldworkers het goed!!

“You always were the more quiet one, and most of the time you were busy with the kids…” vervolgde Catherine haar verhaal… “Now you are sitting here with us, laughing, asking things and talking about issues…”
Catherine’s woorden raken me. Ze heeft het bij het rechte eind. Pijnlijk ook, want ik wéét dat ik altijd enigszins een afstand heb gevoeld tussen de fieldworkers en mij. Ik, de Nederlandse Annemiek, die vooral in Nederland actief is en áls ze dan in Kenia was vooral druk was met de kinderen… Natuurlijk hield ik contact en wilde ik weten hoe het met ze ging, maar dit liep al snel uit op een maandelijks ‘How are you’-mailtje dat uiteindelijk alleen nog maar over updates over de kinderen ging. En het wás ook gewoon zo dat ik me hier ook al snel het kneusje voelde… Ik kwam in het Kiswahili niet eens verder dan Habari en Mzuri en dus koos ik er al snel voor om me tussen de kinderen te voegen…
Zoals ik al zei: alles is nu anders. Ik ben hier alleen, op mijzelf aangewezen. En dat is lastig, maar ook ZO fijn! En dus moet ik ook wel anders zijn. En gelukkig maar…

Als ik klaar ben met mijn uitleg, kijken 4 paar ogen me aan en voel ik me weer zoals tijdens de allereerste training die ik gaf. Kriebels in mijn buik en angstzweet op mijn rug. Ben ik wel duidelijk genoeg?
Catherine verlost me uit mijn lijden… Ze lacht en zegt: “I understand… and… We really like the new you!”